پایداری واژهای است که از مدت ها پیش در بسیاری از صنایع نفوذ کرده است. با توجه به اینکه ساختوساز سهم عمدهای در مصرف انرژی جهانی دارد، جای تعجب نیست که معماری پایدار به یک ملاحظات اصلی در نحوه ساخت ساختمانها و شهرها تبدیل شده است.
اکنون، معماران نه تنها در ایجاد طرحی که از نظر فرم و عملکرد برتر است، بلکه در ارائه راهحلهای یکپارچهای که عوامل محیطی را در نظر میگیرند نیز به چالش کشیده میشوند.
برای درک بهتر این مفهوم، بحث در مورد اینکه پایداری در معماری واقعاً به چه معناست، مهم است.
معماری پایدار چیست؟
کمیسیون جهانی محیطزیست و توسعه، پایداری را بهعنوان توسعهای تعریف میکند که نیازهای زمان حال را بدون به خطر انداختن توانایی نسلهای آینده برای برآوردن نیازهای خود برآورده میکند.
وقتی این مفهوم پیچیده را در معماری اعمال میکنیم، به طراحی ای اشاره داریم که محیطهای زندگی سالم ایجاد میکند و در عین حال سعی میکند از تأثیرات منفی بر محیط، مصرف انرژی و استفاده از منابع انسانی کاسته شود.
معماری پایدار در مواد ساختمانی، روشهای ساخت، مصرف منابع و طراحی به طور کلی نمایان میشود. طراحی باید همچنین بهرهوری پایدار در طول دوره عمر ساختمان، از جمله دفع نهایی آن، را تسهیل کند. در حالی که باید کارآمد و زیبا باشد، فضا باید با تفکری در جهت دستیابی به کارآیی انرژی و منابع درازمدت ساخته شود.
معماری پایدار معماری سبز یا معماری محیطی نیز نام دارد. معماری سبز معماران را برای تولید طرح های هوشمند و استفاده از فناوری های موجود به چالش می کشد تا اطمینان حاصل شود که سازه ها حداقل اثرات مضر را برای اکوسیستم و جوامع ایجاد می کنند.
اگر اهل دنیای ساخت و ساز نیستید، ممکن است درک این مفهوم دشوار باشد، بنابراین ارائه یک مثال بسیار ساده در این مرحله ممکن است ضروری باشد.
تصور کنید که زمینی وجود دارد که فکر میکنید برای ساخت خانهتان مناسب است. اما مشکل اینجاست که 100 درخت روی آن کاشته شده و این درختان آخرین درختان در نوع خود هستند. اگر پایداری باعث نگرانی شما نباشد، کاری که احتمالاً انجام خواهید داد این است که تمام درختان را قطع میکنید تا فضا را صاف کنید و از تمام الوارها برای ساختن خانه خود استفاده کنید – اینکه هیچ کس دیگری فرصت استفاده از همان نوع درختان را در آینده داشته باشد اهمیتی ندارد.
این نقطه مقابل معماری پایدار است. معماری پایدار به معنای در نظر گرفتن عوامل محیطی است:
- آیا زمینی در نزدیکی شما وجود دارد که بتوانید به جای این زمین از آن استفاده کنید؟
- چگونه می توانید از تعدادی از چوب درختان استفاده کنید بدون اینکه کل مزرعه را به طور کامل تخلیه کنید تا دیگران نیز بتوانند از آن بهره مند شوند؟
- آیا هنوز هم می توانید خانه خود را در این فضا بسازید بدون اینکه همه درختان را قطع کنید؟
اینها تنها برخی از عواملی هستند که باید در هنگام نزدیک شدن به مفهوم پایدار در طراحی و ساخت در نظر گرفته شوند. معماری پایدار نیاز به شناخت منابع طبیعی و شرایط محیطی موجود در محل ساخت و ساز و نحوه ادغام آنها در ساختمان دارد.
چرا معماری پایدار مهم است؟
ساختمان ها و ساخت و سازها بیش از 35 درصد از مصرف انرژی نهایی جهانی و نزدیک به 40 درصد از انتشار CO2 مرتبط با انرژی را تشکیل می دهند.
-UN Environment, Global Status Report 2017
در حالی که کلان شهرها به طور مداوم در حال گسترش هستند، خود زمین بزرگتر نمی شود. این رشد تأثیر زیادی بر محیط زیست دارد زیرا فرآیند توسعه زیستگاه های جدید برای جوامع ما به طور مداوم به بخش عظیمی از منابع طبیعی ما نیاز دارد. زمین چاه نامحدودی نیست که بتواند خود را دوباره پر کند تا با سرعت مدرنیزاسیون مطابقت داشته باشد.
بر اساس گزارش وضعیت جهانی محیط زیست سازمان ملل متحد در سال 2017، ساختمان و ساخت و ساز بیش از 35 درصد از مصرف انرژی نهایی جهانی و نزدیک به 40 درصد از انتشار CO2 مرتبط با انرژی را تشکیل می دهند. در حالی که این اعداد به دلیل آگاهی بیشتر در مورد پایداری کمتر از سال 2010 است، ولی هنوز راه زیادی در پیش است.
طراحی فرم و ظاهر یک ساختمان دیگر نمی تواند به تنهایی انجام شود. خدمات ساختمان، پارچه و یراق آلات کنترل شده اکنون همه به طور ذاتی به هم مرتبط هستند. اکنون باید یک تعادل ظریف بین فرم، عملکرد و تعاملات یک ساختمان با محیط اطراف آن ایجاد شود تا توسعه پایدار در نظر گرفته شود.
در اجرای معماری پایدار چه در ساختمان های جدید و چه قدیمی، مزایای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی مد نظر میباشد.
تاریخچه معماری پایدار
بسیاری از شیوه ها و اصول مورد استفاده در معماری پایدار ریشه در تکنیک های ساختمانی باستانی دارد که با ظهور مصالح مدرن و تولید انبوه در عصر صنعتی دگرگون شد. آگاهی مدرن در مورد نیاز به معماری پایدار با افزایش تعداد افرادی که می خواهند پایدار زندگی کنند افزایش یافته است. این مفهوم اولین بار بیش از 50 سال پیش در روز زمین، جنبش محیط زیست بینالمللی، و قوانین بینالمللی بعدی که این جنبش در سراسر جهان را به وجود آورد، برمیگردد.
اما جهان اکنون در بحبوحه وضعیت اضطراری تغییرات آب و هوایی قرار دارد و قوانین زیست محیطی همیشه در حال تغییر هستند. این امر باعث میشود طراحان، معماران، سازندگان و مصرفکنندگان خواستار شیوههای بهتر ساختمانی برای کمک به مبارزه با آسیبهای ناشی از یکی از آلایندهترین صنایع روی کره زمین باشند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، ساختمان ها 39 درصد از انتشار دی اکسید کربن (CO2) را تشکیل می دهند.(منبع)
پایداری به یکی از عناصر مهم معماری معاصر تبدیل شده است. استانداردهای زیست محیطی مانند BREEAM و LEED دستورالعمل هایی را برای ساختمان های پایدار ارائه می دهند. معماران مسئول با شیوه های پایدار واقعی تلاش می کنند تا این استانداردها را برآورده کنند و گواهینامه های مرتبط را برای پروژه های خود به دست آورند.
اگرچه ممکن است چوب یکی از مصالح باستانی تلقی شود، اما الوارهای متقاطع که از چسباندن لایههای الوار به یکدیگر ساخته میشوند، به یک جایگزین پایدار برای برجهای شهری و خانههای پیش ساخته در اروپا و ایالات متحده تبدیل شده است. اگر قرن بیستم توسط آسمانخراشهای فولادی و شیشهای شهرهایی مانند شیکاگو و نیویورک تعریف میشد، قرن بیست و یکم ممکن بود توسط آسمانخراشهای چوبی مانند Mjøstårnet توسط Voll Arkitekter در بروموندال، نروژ تعریف شود.
حتی مواد بازیافتی می توانند به اجزای سازنده سازه های بزرگ و کوچک تبدیل شوند. شیگرو بان، معمار ژاپنی برنده جایزه پریتزکر، از لوله های مقوایی بازیافت شده برای ساخت پناهگاه های اضطراری استفاده می کند. او از همین مواد برای ساخت کلیسای جامع انتقالی معروف خود که در سال 2013 در کرایست چرچ نیوزلند ساخته شد، استفاده کرد.
منبع تصویر: archdaily
نمونه دیگری از پیشرفته ترین معماری پایدار، CopenHill در کپنهاگ، دانمارک است که خود را به عنوان “پاک ترین نیروگاه انرژی زباله در جهان” معرفی می کند. این بنا شامل یک نمای ساخته شده برای کوهنوردی، سقفی است که می توانید در آن پیاده روی کنید، همپنین این بنا یک پیست اسکی واقعی قابل استفاده است.
منبع تصویر: archdaily
آینده معماری پایدار
با وجود نوآوریها، پیشرفتها و افزایش آگاهی عمومی در مورد نیاز به شیوههای ساختمانی سبزتر، معماری پایدار همچنان بخش کوچکی از ساخت و سازهای جهانی را تشکیل میدهد. علاوه بر این، بسیاری از کارشناسان معتقدند که مفهوم پایداری با توجه به وضعیت فعلی سیاره منسوخ شده است. در عوض، آنها اصرار دارند که راه رو به جلو در معماری و طراحی احیا نهفته است، یک رویکرد کل نگر بسیار مترقی که بر بهره برداری از منابع طبیعی جهان برای ایجاد ساختمان ها و سیستم هایی متمرکز است که قادر به بازسازی خود و تخریب کامل زمانی هستند که به هدف خود رسیدند.
مشخص است که تغییرات اقلیمی افراد و جوامع در معرض خطر را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد و طراحی احیاکننده عدالت اجتماعی را در اقدامات خود ادغام می کند. به عنوان مثال، چالش ساختمان زندگی موسسه بین المللی زندگی آینده شامل یک جزء اجباری برابری اجتماعی است. این نشان دهنده گامی مهم فراتر از اصول اساسی ساختمان پایدار برای کمک به کاهش مشکلات اجتماعی و در عین حال پرداختن به چالش های زیست محیطی است.
پرسش و پاسخ: (FAQ)
آیا معماری پایدار واقعاً پایدار است؟
تعریف پایداری می تواند بسته به زمینه متفاوت باشد. از نظر معماری، جستجوی پایداری به حداقل رساندن تأثیر منفی ساختمان ها بر محیط اطراف خود است. مفهوم معماری پایدار دارای محدودیتهایی است و با فناوریهای جدید و وضعیت زمین همواره در حال تحول است. اما اگر معماری اثرات زیست محیطی را کاهش دهد، از منابع طبیعی به نحو احسن استفاده کند و بادوام و ماندگار باشد، پایدار تلقی می شود.
مزایای معماری پایدار چیست؟
مزایای معماری سبز یا پایدار بسیار زیاد است و شامل کاهش انتشار کربن و حفظ منابع طبیعی گرانبها می شود. معماری پایدار همچنین میتواند تأثیر مثبتی بر سلامت انسان داشته باشد زیرا بازده انرژی پاک را بهبود میبخشد که باعث کاهش آلایندههای هوای داخل ساختمان میشود.
مشکلات معماری پایدار چیست؟
معماری پایدار بدون مشکل نیست و چالش اصلی هزینه است. ساختمانهای پایدار اغلب از مواد و فناوریهای گرانتری مانند سیستمهای جمعآوری آب باران، پنجرههای مخصوص و پنلهای خورشیدی استفاده میکنند. علاوه بر افزایش هزینه، دسترسی محدود به این روشها وجود دارد که بسیاری از آنها اخیراً در حال توسعه هستند و به طور مداوم در حال توسعه هستند.
ترجمه و بازنویسی و گرد آوری از وبسایت thespruce ، barker-associates ، archdaily در تحریریه دفتر فنی مهندسی هنر زمان.