کشیدگی ردیف و محتوا

با توجه به تغییرات اقلیمی و چالش‌های اقتصادی، ضروری است که معماری قرن ۲۱ به پایداری اولویت بدهد. این بدان معناست که نیازهای کنونی را بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای تأمین نیازهای خود برآورده کنیم و همچنین از تعادل اکولوژیکی بلندمدت حمایت کنیم، همانطور که توسط کمیسیون براندت تعریف شده است. معماران مسئول یافتن راه‌حل‌ها و استراتژی‌هایی هستند که پایداری ساختمان‌ها را، صرف‌نظر از اندازه یا هدف آن‌ها، تضمین کنند. انتخاب مواد ساختمانی نقش اساسی در دستیابی به این هدف دارد، زیرا این مواد باید مقرون به صرفه، به راحتی در دسترس و دوستدار محیط زیست باشند. با انتخاب مواد ساختمانی که این معیارها را برآورده می‌کنند، معماران می‌توانند به طور مؤثری به جنبه‌های مختلف پایداری، از جمله قابلیت اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی رسیدگی کنند.

ساخت و ساز پایدار چیست؟

هدف ساخت‌وساز پایدار ایجاد محیط‌های زندگی سازگار با محیط‌ زیست و اکولوژیکی است. پروفسور چارلز جی. کیبرت شش اصل کلیدی را کهما را به سازه‌های پایدار هدایت می‌کنند شناسایی کرده است: حفاظت، استفاده مجدد، بازیافت/نوسازی، حفظ طبیعت و ایجاد سازه‌های غیرسمی و با کیفیت بالا.

© 11H45

هدف اصلی کاهش تأثیر صنعت ساخت و ساز بر محیط زیست از طریق پیاده‌سازی شیوه‌های توسعه پایدار، اولویت‌بندی کارایی انرژی و پذیرش فناوری‌های سبز است. بخش ساخت و ساز به دلیل تأثیر قابل توجهی که بر اجرای شیوه‌های پایدار دارد، موقعیت منحصر به فردی در مسیر پیشرفت به سمت پایداری دارد. این امر عمدتاً به دلیل مقادیر بالای مواد و انرژی است که توسط این صنعت مصرف می‌شود.

صنعت ساخت و ساز می‌تواند با به کارگیری شیوه‌های پایدار، کاهش مصرف انرژی و منابع، و استفاده از فناوری‌های دوستدار محیط زیست، نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست و تحقق اهداف توسعه پایدار ایفا کند.

مواد ساختمانی پایدار

برای ترویج پایداری در ساخت‌وساز، انتخاب دقیق مواد بسیار حائز اهمیت است. خوشبختانه، نسل جدیدی از مواد ساختمانی نوآورانه، سبک و با دوام در حال ظهور است که به چالش‌های مختلف صنعت پاسخ می‌دهد و شیوه‌های پایدارتر را تشویق می‌کند. این مواد همچنین با کاهش قابل توجه ردپای کربن ساختمان‌های ساخته شده با آنها، به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کنند. علاوه بر حمایت از زمین پاک‌تر و آینده پایدارتر، این مواد از جذابیت‌های زیبایی‌شناختی برخوردارند و بهره‌وری کلی را افزایش می‌دهند. در زیر برخی از مواد ساختمانی پایدار و شیوه‌های مرتبط با آن‌ها آورده شده است.


۱. خاک طبیعی | مواد پایدار

خاک طبیعی، یک سنگ یا خاک با دانه‌های ریز، از دیرباز در ساخت و ساز به دلیل ویژگی‌های مطلوبی همچون پلاستیسیته بالا، دسترسی وسیع و قیمت مناسب مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده به طور گسترده‌ای برای کاشی‌کاری سقف، گچ‌کاری، اندود، رنگ‌آمیزی و کف‌سازی به کار می‌رود. خاک به خاطر خواص عالی عایق حرارتی، استحکام، دوام بالا و مقاومت در برابر آتش ارزشمند است. این ماده یک جزء کلیدی در تکنیک‌های مختلف ساخت و ساز مانند آجرهای خشتی ، چوب‌کشی و خاک فشرده به شمار می‌آید.

مدرسه دست‌ساز | آنا هریگر و ایکه روزواگ

بنگلادش سرزمینی حاصلخیز در خلیج بنگال است که بالاترین چگالی جمعیت را در سطح جهانی دارد. ساخت و ساز سنتی در اینجا به خاک و بامبو متکی است، اما اغلب دقت لازم را ندارد و در نتیجه سازه‌هایی به وجود می‌آید که نیاز به نگهداری مکرر دارند، در برابر آسیب آسیب‌پذیر هستند و عمر مفید آن‌ها حدود ۱۰ سال است.


هدف پروژه بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت مردم به مراکز شهری است. یکی از مزایای اصلی ساخت ساختمان‌ها در مناطق روستایی، دسترسی به نیروی کار ارزان و مواد محلی مانند خاک و بامبو است. رویکرد اصلی این پروژه ترویج ارتباط و تبادل دانش میان جمعیت محلی است، به طوری که آنها را توانمند می‌سازد تا از منابع موجود خود بهره بیشتری ببرند. تکنیک‌های ساخت سنتی اصلاح و بهبود می‌یابند و این تخصص سپس به صنعتگران محلی منتقل می‌شود که منجر به تغییر نگرش نسبت به این روش‌های ساخت و ساز می‌شود.

۲. بامبو

بامبو یک گیاه چندساله است که به خاطر استحکام فوق‌العاده، دوام و رشد سریع خود شناخته می‌شود و به همین دلیل، به عنوان یک ماده ساختمانی پایدار بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بامبو دارای مقاومت فشاری بالاتری نسبت به چوب، آجر یا بتن است و مقاومت کششی آن با فولاد قابل مقایسه است، که آن را برای کاربردهای معماری مختلف بسیار مناسب می‌سازد. بامبو می‌تواند برای کف‌سازی و همچنین به عنوان عناصر سازه‌ای استفاده شود و محبوبیت آن در سطح جهانی مشهود است. اگرچه بامبو به طور سنتی برای مصارف موقتی مانند پل‌ها یا داربست‌ها استفاده می‌شد، اما به طور فزاینده‌ای به یک ماده ساختمانی دائمی در شیوه‌های ساخت و ساز معاصر تبدیل شده است.

معبد لوم | دفتر طراحی CO-LAB

معبد لوم که توسط دفتر طراحی CO-LAB طراحی شده است، بخشی مهم از لوم زاما، یک منطقه مسکونی جدید در تولوم، مکزیک است. با افزایش محبوبیت تولوم، برخی از توسعه‌دهندگان در حال پاک‌سازی مناطق جنگلی و نادیده گرفتن مقررات برای حداکثر کردن فضای قابل فروش خود هستند. در پاسخ به این روند، دفتر طراحی CO-LAB از نرم‌افزار پارامتریک برای طراحی معبد لوم استفاده کرد تا زوایا، اندازه‌ها و نقاط اتصال عناصر سازه‌ای را به دقت تعیین کند. این استودیو به طور نزدیک با سازندگان و یک مهندس سازه بامبو همکاری کرد تا طراحی را به واقعیت تبدیل کند.


۳. خاک فشرده

خاک فشرده یک تکنیک ساخت و ساز باستانی است که شامل فشرده‌سازی لایه‌های مواد به راحتی قابل دسترسی مانند سنگدانه، شن، خاک رس و مقدار کمی خاک است که درون یک قالب قرار می‌گیرد. این روش می‌تواند برای ایجاد دیوارها، کف‌ها و پی‌ها استفاده شود و مزایای متعددی از جمله ظرفیت باربری عالی، جرم حرارتی بالا، انرژی نهفته پایین و پتانسیل تقریباً کامل برای بازیافت مجدد پس از تخریب را ارائه می‌دهد. در حالی که برای دستیابی به قالب مورد نظر به نیروی کار ماهر نیاز است، خاک فشرده به معماران این امکان را می‌دهد که از مواد موجود در محل ساخت و ساز به طور مستقیم استفاده کنند و یک راه‌حل ساختمانی پایدار و مخصوص به محل ارائه دهند.

avilion مراکش در اکسپو ۲۰۲۰ دبی | OUALALOU+CHOI

© BOEGLY+GRAZIA

معماران OUALALOU+CHOI avilion مراکش را برای اکسپو ۲۰۲۰ در دبی طراحی کرده‌اند. این pavilon نشان‌دهنده این است که چگونه طراحی و روش‌های ساخت سنتی مراکش می‌توانند به پروژه‌های معماری و توسعه شهری مدرن تبدیل شوند. این pavilon نمونه‌ای قابل توجه از ساخت و ساز با خاک فشرده است که دارای نمایی عظیم به مساحت ۴۰۰۰ متر مربع است که بزرگ‌ترین نمای از نوع خود به شمار می‌آید.

هدف این pavilon گسترش مرزهای مواد ساختمانی سنتی مراکش، هم از نظر فنی و هم از نظر خلاقانه است، در حالی که به طور همزمان به جشنواره میراث فرهنگی متنوع و مناظر خیره‌کننده این کشور می‌پردازد.

۴. کاه‌پاره‌ها

کاه‌پاره‌ها برای قرن‌ها در ساخت و ساز مورد استفاده قرار گرفته‌اند و از فشرده‌سازی کاه به دست آمده از برداشت غلاتی مانند گندم، برنج، چاودار یا جو ساخته می‌شوند. این کاه‌پاره‌ها می‌توانند کارکردهای متعددی داشته باشند، از جمله عایق‌بندی و ایجاد اجزای سازه‌ای باربر. هنگامی که کاه‌پاره‌ها با استفاده از مش سیمی، میخ‌های چوبی مهار شده و با گچ یا ملات پوشش داده می‌شوند، می‌توانند به عنوان قالب دیوارهایی با خواص عالی عایق حرارتی عمل کنند. این امر نیاز به سیستم‌های گرمایش یا سرمایش مکانیکی را کاهش می‌دهد. با این حال، مهم است که به این نکته توجه شود که ساخت و ساز با کاه‌پاره‌ها ممکن است به رطوبت و مشکلات کپک منجر شود ، بنابراین استفاده از آن‌ها در شرایط مرطوب مناسب نیست.

پناهگاه II | معمار ویم گوس

© Studio 1984

طراحی “آشیانه” الهام گرفته از سبک معماری ساختمان‌های محلی کشاورزی است. شکل و بافت آشیانه مشابه انبارهای سنتی است که هدف آن‌ها احیای جذابیت ساده این ساختمان‌هاست. مواد استفاده شده در ساخت، مانند کاه و چوب، از منابع محلی تأمین شده و تأثیر محیطی کمی دارند. به جای ایجاد فضایی زندگی قدیمی، میراث روستایی به عنوان پایه‌ای برای پیشرفت‌های فنی در زمینه راحتی، جو و کارایی انرژی عمل می‌کند. این امر منجر به ترکیبی هماهنگ از سنت و نوآوری می‌شود.

5. سنگ

© Tomeu Canyellas

سنگ یک ماده طبیعی است که در زمین وجود دارد و دارای دامنه وسیعی از کاربردها در ساخت و ساز و مبلمان خانگی مانند کاشی‌ها و صفحات میز است. این ماده از دوام فوق‌العاده‌ای برخوردار است و نیاز به نگهداری کمی دارد. علاوه بر این، سنگ هنگام وارد شدن به پروژه‌های ساختمانی، ضایعات کمی تولید می‌کند، به دلیل تطبیق‌پذیری آن. یکی از مزایای عمده سنگ این است که معمولاً به طور مستقیم از طبیعت استخراج می‌شود، که نیاز به تولید در کارخانه را کاهش می‌دهد و در نتیجه انتشار CO2 را نیز پایین می‌آورد. این منبع طبیعی همچنین ویژگی‌های ماندگاری را به سنگ می‌بخشد و آن را به یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت تبدیل می‌کند که به ندرت نیاز به تعویض دارد. افزون بر این، سنگ می‌تواند بازیافت و دوباره مورد استفاده قرار گیرد، یا حتی در ایجاد بسترهای جاده‌ای به کار رود که این امر نیز به کاهش ضایعات کمک می‌کند.

‏6. الوار چند لایه‏

چوب لامیته متقاطع، که معمولاً به اختصار CLT نامیده می‌شود، یک ماده ساختمانی پایدار است که از چوب به‌دست‌آمده از تلاش‌های جنگل‌کاری تولید می‌شود. این فرایند شامل برش، چسباندن و لایه‌بندی چوب به تخته‌ها است، به طوری که هر لایه به صورت عمود بر لایه قبلی قرار می‌گیرد تا پایداری سازه را تضمین کند. پانل‌های حاصل دارای ضخامت‌های متنوعی هستند که آن‌ها را برای استفاده در دامنه وسیعی از کاربردها، از جمله کف‌ها، سقف‌ها، دیوارها و حتی مبلمان مناسب می‌کند. به‌عنوان یک ماده پیش‌ساخته چندمنظوره، CLT انعطاف‌پذیری زیادی را برای تحقق مفاهیم معماری متنوع ارائه می‌دهد. هرچند ممکن است این گزینه از نظر هزینه به‌صرفه‌ترین نباشد، اما پایداری آن در کارایی ساخت و طبیعت تجدیدپذیر مواد استفاده‌شده نهفته است.

‏ساختمان کلاه چوبی | rundzwei Architekte‏


تیم خلاق rundzwei Architekten BDA با طراحی قابل توجهی به نام ساختمان کلاه چوبی، واقع در یک پارک صنعتی معمولی در جنوب اشتوتگارت، ایده‌ای شگفت‌انگیز را به واقعیت تبدیل کرده است. این مرکز عملیاتی و مقر فوق‌العاده با استفاده از ساخت و ساز چوبی به زندگی آمده و فضایی دلپذیر و صمیمی را به نمایش می‌گذارد. ویژگی برجسته این جواهر معماری، سایه‌بان نیمه‌شفافی است که کل ساختمان را پوشش می‌دهد و با مهارت از چوب لارچ کربن‌زده ساخته شده و به آن “کلاه چوبی” گفته می‌شود. علاوه بر ایجاد حفاظت در برابر عناصر جوی، این تاج چوبی زیبا به ساختمان سیلوی منحصر به فردی می‌بخشد و لمسی از ظرافت و شخصیت را به آن اضافه می‌کند.

7.بتن کنف

بتن کنف، که به عنوان کنف‌لایم نیز شناخته می‌شود، یک ماده کامپوزیت دوستدار محیط زیست است. این ماده از الیاف چوبی داخلی گیاه کنف تهیه می‌شود و با لایم و آب ترکیب می‌شود. کنف‌سیمان یک جایگزین پایدار برای عایق‌های سنتی و بتن است. اگرچه این ماده سبک و بادوام است، اما نمی‌توان از آن برای سازه‌های باربر استفاده کرد و به یک چارچوب و تکمیل در هنگام نصب نیاز دارد.

بتن کنف منحصر به فرد است زیرا دارای ردپای کربنی منفی است. این بدان معناست که به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. در دنیای امروز، اولویت دادن به پایداری در معماری ضروری است. معماران مسئول شکل‌دهی به محیط ساخته شده هستند و باید به طور فعال به جستجو و گنجاندن مواد و استراتژی‌های مختلف برای ساخت آینده‌ای پایدار بپردازند.

خانه موبیوس از آجرهای کنف و بتن | طراحی گیبونز


این خانه منحصر به فرد، که توسط Antony Gibbons Design طراحی شده است، الهام‌گرفته از نوار موبیوس بوده و کاملاً از بلوک‌های کنف‌سیمان تقویت‌شده با بتن ساخته شده است. این ترکیب نماد رابطه هماهنگ بین سازه و طبیعت است. طراحی نوآورانه معماری و انتخاب مواد به پیچیدگی‌های هر دو رشته ریاضیات و معماری پاسخ می‌دهد.

این خانه نزدیک به زمین ساخته شده و سقف به عنوان تقویت‌کننده ساختاری برای کل چارچوب سازه عمل می‌کند. پنجره‌های بزرگ از کف تا سقف که به سمت استخر باز می‌شوند، فضای داخلی را با نور طبیعی فرا می‌گیرند و جوی روشن و دلپذیر ایجاد می‌کنند.

ترجمه و بازنویسی ARCH20 در تحریریه دفتر فنی مهندسی هنر زمان

با پیشرفت‌های جدید در زمینه معماری و مهندسی، انطباق نوآورانه مواد ساختمانی سنتی تبدیل به راهکاری مؤثر برای مواجهه با چالش‌های عصر مدرن شده است. موادی مانند خشت، سنگ و چوب که قرن‌ها در ساخت و سازها استفاده می‌شده‌اند، اکنون با تکنولوژی‌های جدید سازگار شده‌اند تا قابلیت‌های بالاتری در زمینه مقاومت، دوام و بهره‌وری انرژی به دست آورند. به علاوه، استفاده از این مواد تجدیدپذیر می‌تواند در کاهش رد پای کربنی و حفاظت از محیط‌ زیست بسیار مؤثر باشد.

در انقلاب معماری سبز، مهندسان و معماران به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند از مواد سنتی به شکلی استفاده کنند که نه تنها پایدار باشند، بلکه به زیباسازی و ایجاد جذابیت در محیط‌های شهری نیز کمک کنند. برای مثال، استفاده از خاک رس در قالب‌های مدرن می‌تواند به عایق حرارتی بهتر و در نتیجه کاهش مصرف انرژی منجر شود. همچنین استفاده از سنگ‌های طبیعی در طراحی‌های مدرن می‌تواند به ترکیب بی‌نظیر زیبایی و عملکرد منجر گردد. با این رویکرد، مصالح سنتی با تکنیک‌های نوآورانه متحول شده و به بخشی از راه‌حل‌های معاصر برای ساخت فضاهای زیستی تبدیل می‌شوند.

10 Comments

  • محمدعلی پاکدل گفت:

    این مقاله درباره ترکیب مواد سنتی و مدرن صحبت می‌کنه. سؤالم اینه که چطور می‌شه نوار موبیوس در معماری رو در این نوآوری‌ها به کار برد؟

  • تراب شریفی گفت:

    استفاده از کیبرت در ساختمان سنتی به چه شکل انجام می‌شه؟ از تکنولوژی‌های نوین چطور می‌تونیم تو پروژه‌های ساختمان‌سازی سنتی بهره ببریم؟

  • کاوه کریمی گفت:

    مقاله جالبی بود، اما چالش‌های مهم انطباق مواد سنتی با ساختمان مدرن چیه؟ آیا نمونه‌های موفقی تو این زمینه سراغ دارید؟

  • رقیه آزاد گفت:

    به نظر شما چطور می‌شه بهترین نوار موبیوس در معماری رو با استفاده از مواد سنتی طراحی کنیم؟ آیا نمونه عملی در این راستا دارید؟

  • پروین گلشن گفت:

    استفاده از مواد سنتی در عصر مدرن چالش‌ها و فرصت‌های زیادی داره. آیا این مسئله می‌تونه در کاهش هزینه‌ها هم مؤثر باشه؟

  • نوید جباری گفت:

    می‌خواستم بدونم ساختمان سنتی چقدر می‌تونه با کیبرت مدرن سازگار باشه؟ از نظر شما این انطباق چقدر به بهره‌وری کمک می‌کنه؟

  • فرهاد اسدی گفت:

    در راستای ترکیب مواد سنتی با مدرن، نوار موبیوس در معماری چه نقشی می‌تونه داشته باشه؟ امیدوارم مقاله‌های بیشتری در این باره ببینم.

  • عارف جعفری گفت:

    آیا پروژه‌هایی هستن که نشون بدن چطور کیبرت و ساختمان سنتی می‌تونن با هم ترکیب بشن تا به نتایج نوآورانه‌ای برسن؟

  • سامان ماجدی گفت:

    چالش‌های ساختمان سنتی در کاربرد مصالح مدرن چیه؟ چه استراتژی‌هایی برای عبور از این چالش‌ها وجود داره؟

  • کریم محمدی گفت:

    استفاده از نوار موبیوس در معماری واقعاً جالبه. دوست دارم بدونم ایده‌های بیشتری درباره اونه. آیا می‌تونید مقاله‌های بیشتری معرفی کنید؟

ارسال پاسخ

مشاوره رایگان