• استفاده از کلی‌گویی‌ها محدودکننده است؛ چرا قالب‌ها را نشکنیم؟
• چرا به متوسط بودن بسنده کنیم و از جمعیت پیروی کنیم؟
• چرا تجربه‌ کردن ناشناخته‌ها را کنار بگذاریم؟

این پرسش‌ها الهام‌بخش جنبش معماری سوررئالیستی شدند و فرم‌های طراحی جدیدی را به دنیای معماری معرفی کردند.

معماری سوررئالیستی نمادی از درک استعاری جهان است. یک آسمان‌خراش حس زمان را القا می‌کند، یک لامپ پیچیدگی دید انسان را نشان می‌دهد، و یک دیوار سؤالاتی درباره حرکت مطرح می‌کند و این روند ادامه دارد.

در سال ۱۹۲۴، آندره برتون، منتقد و نویسنده‌ای که “بیانیه سوررئالیسم” را منتشر کرد، بیان کرد که سوررئالیسم را می‌توان به‌عنوان روشی برای پیوند دادن واقعیت‌های ناخودآگاه و خودآگاه تجربیات توصیف کرد، به‌طوری‌که دنیای رویاها با دنیای منطقی که در آن زندگی می‌کنیم، ترکیب شود. او این ترکیب را “واقعیت نهایی، یا سوررئال” نامید.

ایده‌های سوررئالیستی برتون منبعی غنی برای معمارانی بود که به عملکرد بنیادین طراحی معماری و تحلیل تأثیر ساختمان‌ها بر تجربه روزمره علاقه‌مند بودند. از آن زمان، سوررئالیسم به لطف افرادی مانند سالوادور دالی، فردریک کیسلر و فرانک گری تأثیر زیادی بر ساختمان‌های قرن بیستم گذاشته است.

معماری سوررئالیستی که بیشتر بر محتوا تا شکل تأکید داشت، جایگزینی برای سبک رسمی‌تر کوبیسم بود. این مفهوم که پذیرش تکنیک‌های شهودی و جنون‌آمیز در قالب فرم‌های طراحی ممکن است، برای معماران برجسته جذابیت زیادی داشت و این تغییر به‌ویژه در سازه‌های آجری یا بتنی آن دوره چشمگیر بود. برخی از مشهورترین سازندگان جهان، از جمله لوکوربوزیه و آلدوروسی، الهام خود را از این سبک‌ها گرفتند. این جنبش همچنان با قدرت به مسیر خود ادامه می‌دهد.

10 نمونه از معماری سوررئالیستی

طراحی پارامتریک، فناوری پیشرفته و مواد ساختمانی جذاب همگی به ماندگاری جنبش معماری سوررئالیستی کمک کرده‌اند. این مجموعه را بررسی کنید تا چند نمونه از معماری سوررئالیستی را ببینید که حس قرار گرفتن در یک رویا را به شما القا می‌کنند.

1) Imprint / MVRDV

طراحی MVRDV باید با سازه‌های موجود در ملک هماهنگ می‌بود. به‌عنوان نتیجه‌ای از این چالش، یک ساختار فضایی ایجاد شد که با بازتاب نمای معماری‌های همسایه عمل کرده و به‌عنوان پرده‌ای با شکلی مشابه سایه ساختمان‌ها عمل می‌کند.

نما با پارچه‌ها و ورق‌های طلا پوشیده شد و طراحی برجسته‌ای داشت. همچنین، ورودی‌ها به کمک پوشش‌های بتنی تقویت‌شده با الیاف شیشه (GFRC) از سطح زمین بالا رفته بودند. نتیجه کار، دست‌کم، یک رویداد دراماتیک بود که به‌طور کامل نشان می‌دهد معماری سوررئالیستی چگونه باید به نظر برسد.

2)  گاراژ موزه میامی / WORKac+Nicolas Buffe+Clavel Arquitectos+K/R and J. MAYER. H

ترنس رایلی بود که ایده ساخت «گاراژ موزه میامی» را مطرح کرد. او الهام خود را از بازی سوررئالیستی “جسد بی‌نقص” (Exquisite Corpse) گرفت و گروه کوچکی از شرکت‌های معماری را برای طراحی این سازه استخدام کرد. سازندگان منتخب، همانند بازی، بدون اینکه از کار همتایان خود مطلع باشند، مفاهیم شگفت‌انگیزی برای نماهای مختلف ارائه دادند. نتیجه نهایی تصویری از عناصر مختلف با ظاهری منحصربه‌فرد است.

3) موزه هنر و شهر اوردوس / معماران MAD

موزه «هنر و شهر» اثر معماران MAD شبیه به سازه‌ای است که از فضا به زمین افتاده و به گونه‌ای طراحی شده که به هندسه خشک و منظم طرح جامع پاسخ دهد. این منطقه تا چند سال پیش بخشی بایر از صحرای گبی بود، اما اکنون میزبان تپه‌های شنی بلند، پلکان‌های عظیم و مناظری خیره‌کننده است.

4) کلیسای بینا / Gijs Van Vaerenbergh

این کلیسای شفاف که در بلژیک واقع شده است، گویی از صفحات یک بیانیه سوررئالیستی بیرون آمده است. به‌عنوان یک اثر هنری عمومی دائمی ساخته شده و هدف آن ایجاد هماهنگی بین فضای داخلی و خارجی، هنر و معماری، و کاربردی بودن و زیبایی است. اثر نیمه‌شفاف ایجاد شده توسط ۱۰۰ لایه از صفحات فولادی روی هم قرار گرفته، حسی از عبور از میان دیوارها را به وجود می‌آورد.

5) The Sharp Centre / By Will Alsop

یک پوشش پیکسل سیاه و سفید منحصر به فرد، قسمت بالای برآمده از کالج هنر و طراحی انتاریو را پوشانده است که به طرز چشمگیری با محیط‌های آرام و مدرن ویکتوریایی تضاد دارد. دوازده پایه رنگارنگ این سازه را حمایت می‌کنند و ارتفاع آنها به ۲۶ متر می‌رسد.

ساخت و اجرای این سازه با زیرکی به منظور تأمین هزینه برای توسعه فضاهای عمومی جدید انجام شد. طرح آن به گونه‌ای است که جریان رفت و آمد عابران پیاده را بهبود می‌بخشد. ویژگی‌های معماری سورئالیستی در اینجا با ترکیب باورنکردنی ایده‌های به ظاهر ناسازگار محقق شده است. سازه به طرز شگفت‌آوری در منطقه تعادل برقرار می‌کند و باعث حیرت ناظران می‌شود.

6) مرکز حیدر علی اف / معماران زاها حدید

در اوراسیا، بهترین نمونه‌های معماری سورئالیستی جهان را می‌توان یافت. به عنوان نمادی از شخصیت لطیف و احساسی آذربایجان و خوش‌بینی نسبت به آینده، این سازه طوری طراحی شده که گویی به‌صورت طبیعی از دل زمین برخاسته است. به نظر ما، این طراحی به‌خوبی توانسته این هدف را محقق کند.

7) رویای درون رویا / آزمایشگاه Wutopia

یو-تینگ، بنیان‌گذار Wutopia Lab، از رویای تکراری دخترش که در آن او در یک منطقه جنگلی بود، الهام گرفت تا این جنگل انتزاعی را خلق کند. او از ۱۰۸ سازه فولادی سفید با ارتفاع‌های متفاوت استفاده کرد. سپس در داخل این جنگل، مجموعه‌ای از ویژگی‌های طبیعی مانند غارها، دامنه‌ها، آبراه‌ها، صخره‌ها، قله‌ها، آبشارهای زیبا و حتی تئاترها را طراحی کرد تا ماجراجویی‌ای از کشف و تجربه را الهام بخشد.

8) لاس پوزاس / ادوارد جیمز

ادوارد جیمز، شاعر سوررئالیست، باغ مجسمه‌سازی لاس پوزاس را تصور کرد که آن را در داخل یک مزرعه قهوه متروکه در دل جنگل ساخته است. این مکان حال و هوای ویرانه‌های پیش‌ساخته را دارد، مانند آن‌هایی که از یک تمدن فراموش شده به جا مانده‌اند، به لطف پل‌های ناتمام، پله‌های پیچ در پیچ که به هیچ‌جا نمی‌روند و پویلون‌هایی با سطوح غیرقابل شناسایی. بر اساس قوانین مطرح شده در نخستین منشور معماری سوررئالیستی، این فضا تحت تأثیر نگرانی‌های منطقی، هنری یا اخلاقی نیست، بلکه به کاوش تشویق می‌کند.

9) ترمینال TWA / Eero Saarinen

ترمینال TWA که توسط ایرو سارینن طراحی شده است، نمونه‌ای برجسته از چگونگی ترکیب ویژگی‌های سورئالیستی با معماری متداول، بدون چشم‌پوشی از کارکردهای فیزیکی آن است. سراسر این بنا، از فضای داخلی روان و باز که جزئیات هنری را دربر می‌گیرد تا سایبان‌های بلند و شگفت‌انگیزی که محدودیت‌های فیزیکی را به چالش می‌کشند، حسی از معماری سورئالیستی به آن بخشیده‌اند.

10) شهر هنرها و علوم / سانتیاگو کالاتراوا

این مجموعه فرهنگی و علمی که توسط معمار معروف سانتیاگو کالاتراوا طراحی شده است، خود به تنهایی یک شگفتی به شمار می‌آید. این مجموعه در زمینی به مساحت ۳۵۰,۰۰۰ متر مربع در وسط هسته تاریخی والنسیا و محله ساحلی نازارت واقع شده و به‌عنوان بزرگ‌ترین توسعه شهری در این شهر شناخته می‌شود.

کالاتراوا از بتن سفید معروف خود و کاشی‌های شکسته به سبک گائودی برای یکپارچه‌سازی تمامی بخش‌های ساختمان استفاده کرده است. ظاهر یکدست و سطح صیقلی ساختمان نتیجه دو پوشش بتنی مشابه است که به‌طور هنرمندانه‌ای به یکدیگر پیوند خورده‌اند. این مجموعه با محیط اطراف خود هماهنگ است و به عنوان یک نقطه کانونی هنری در شهر والنسیا عمل می‌کند.

معماری سوررئالیستی: افکار نهایی ما

سوررئالیسم به دلیل روش‌های مختلف تفسیر و ساختارهای شگفت‌انگیز آن، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ژانر معماری محسوب می‌شود. در دهه‌های آتی، جایی که فناوری و معماری در کنار هم قرار گرفته‌اند تا ترکیبی عالی را شکل دهند، پتانسیل معماری سورئالیستی در میان جمعیتی از جوانان علاقه‌مند به آینده تنها در حال گسترش است و ارزش آن سالانه افزایش می‌یابد.

ترجمه و بازنویسی از وبسایت arch20 توسط دفتر فنی مهندسی هنر زمان