نما در واژه نامه دهخدا به معنی صورت ظاهری هر چیزی، آنچه كه در معرض دید و برابر چشم است، آنچه از بیرون سوی دیده می شود، منظره خارجی بنا و عمارت،‌ قسمت خارجی ساختمان و نماسازی، فن روسازی ساختمان و ساختن نمای عمارت است.

مقدمه :

از زمانی كه زیبایی ظاهر و آسایش ، ایمنی و آرامش  هر چه بیشتر محل زیست بشر و صد البته صرفه جویی در استفاده  انرژی برای ساختمانها مورد توجه قرار گرفت، ایجاد نماهای با مصالح و شیوه های نوین مورد در دستور کار مهندسین و مالکان قرار گرفت.

نماهای ساختمان ها در شکل دهی مجموعه های شهری که در آن حضور دارن، بسیار اثر گذارند. اگر به نمای یك ساختمان بدون در نظر گرفتن نماهای ساختمان های دیگر شهری توجه شود، پیوستگی نمای شهری در مجموع از بین می‌رود. مسكن به عنوان یكی از نیازهای نخستین بشر، ابتدایی ترین سوالی بوده كه انسان سعی در یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است، اما همیشه در برنامه ریزی‌های ملی به مسكن نه به عنوان محلی برای آسایش ساكنان در ابعاد عینی وذهنی، بلكه به عنوان یك مشكل اقتصادی و فقط از این بعد بر خورد شده است. سازندگان و تولیدكنندگان مسكن آزاد به‌دلیل اینكه به‌دنبال فروش سریع و بازگشت سرمایه خود هستند، سعی بر  مطرح كردن خود در محله مسكونی و نمایشی متمایز از بنای خود دارند این یکی یكی از دلایل عمده ناهماهنگی نمای ساختمان‌ها در سطح شهر می باشد.

در حقیقت نما فقط یك سطح صاف و مسطح نیست بلكه آن سطح بین فضای خارج و داخل است، كه با پیش آمدگی و فرورفتگی ( پر و خالی)، تراس ، بالکن و غیره با فضای داخل ارتباط پیدا می‌كند. بهتر آنست نمای ساختمان به ‌دنبال خلق یك كلیت هماهنگ به‌وسیله تناسب خوب پنجره ها، بازشوهای در ،‌ سازه عمودی و افقی، سایبان و محدوده سقف‌ها (خط آسمان)، رنگ، مصالح، عناصر تزیینی و… باشد. پنجره‌ همواره با دیگر عناصر دیوار، ‌سطوح باز و بسته، تیره و روشن، صاف و ناهموار را بوجود می آورد. به علت تكرار دوره ای پنجره ها، در ساختمان‌های چند طبقه، نظم كاملی به چشم می‌خورد. اما گاه به‌علت افزایش نور در طبقات بالاتر كاهش داده می‌شود و این نظم آهنگ خود را از دست می‌دهد.

جداکردن عناصر عمودی و افقی تاثیر مهمی در نما ساختمان دارد. عناصر ساختمان باید دارای تناسبات با کل ساختمان داشته باشد. برای مثال در ساختمان‌ با ارتفاع کم و عریض، ابعاد عرضی غالب خواهند شد. در ساختمان‌ با ارتفاع بلند عناصر باریك جلوه بیشتری از خود نشان می دهند .عناصر پنجره و در و نعل درگاه‌ها در نما موثر هستند. سایه بانها، ناودان‌ها، بالكن‌ها و پیش آمدگی‌های سقف سایه های خاصی بر روی نما ایجاد می‌كنند.

بهتراست تفاوت سطوح در نما مشخص باشد. برای مثال بین طبقه همكف، سایر طبقات و طبقه انتهایی بایدیك تفاوت اساسی وجود داشته باشد. تركیب كلی نما در واقع نظم در این تفاوت‌ها است. مصالح نما در رنگ، شكل، زبری و خشنی نما تاثیر می گذارد. مصالح بومی نشان می‌دهد كه نما مربوط به چه منطقه ای است. نمایی می تواند در طرح خود موفق باشد كه به این سوال‌ها پاسخ گوید. خط پایانی افقی ساختمانی چگونه است و مرز ساختمان در آسمان به چه شكل است؟ محدوده عمودی جانبی ساختمان كجاست؟ گوشه‌های ساختمان چه وضعی دارد؟ اگر ساختمان همسایه ای دارد ارتباط نمای ساختمان فعلی با نمای همسایه چگونه به پایان می رسد؟ انتهای ساختمان چگونه به پایان می‌رسد؟  گوشه های ساختمان چه وضعی دارد؟ اگر ساختمان همسایه دارد ارتباط نمای همسایه چگونه است و اگر در فضا قطع می شود این ارتباط چگونه است.

محدوده های افقی ساختمان عبارتند از نقطه اتصال به آسمان ( محدوده پایانی ساختمان) نقطه اتصال به زمین (محل نشستن ساختمان بر زمین) و پوشش ساختمان مثل بام و شیروانی. محدوده پایانی ساختمان باید معنای اتمام ساختمان را با خود داشته باشد و طبقه همكف ساختمان را با خود داشته باشد و طبقه همكف ساختمان باید مفهوم نشستن ساختمان بر زمین را برساند. طبقه همكف باید در محدوده قد افراد كشش لازم را بر عابر پیاده و بیننده ایجاد كند.

كُنج یا گوشه نما در واقع محل برخورد دو نمای عمود بر هم است. كُنج می‌تواند حالت عمود 90 دَرجه، نیم دایره یا سه وجهی را داشته باشد و هر كدام می تواند تاثیرات متفاوتی را در نما بگذارد. در یك میدان یا چهارراه هماهنگی كُنجهای ساختمان هایی كه در چهار طرف آن قرار گرفته است می تواند در نمای شهری تاثیر زیبایی داشته باشد.

عناصر پراهمیت درنمای ساختمانی

ورودی یكی از عناصر حایز اهمیت نما در ساختمان است كه محل و اهمیت طراحی آن به شكل مستقیم نمایانگر نقش و عملكرد ساختمان است.

لیكن به‌دلیل اهمیت اقتصادی كه سطوح ساخته شده داخلی برای سازندگان دارند، اغلب ورودی‌ها به فضاهای كم اهمیتی تنزل یافته اند.

بیشترین مشكل زمانی است كه ورودی وسایل نقلیه به حیاط پاركینگ با ورودی خود ساختمان یكی شود. در این حالت فرد وارد شونده به ساختمان فقط یك راه باریك كنار دیوار برایش باقی می‌ماند. گاه نیز ورودی یك ساختمان مسكونی بیش از حد پرتجمل است، به‌نحوی كه عملكرد ساختمان را دگرگون می‌سازد. زمانی هم ورودی به یك بنای بزرگ تنها با روزنه‌ای امكان پذیر می‌شود. تناسب ورودی و حجم ساختمان می تواند

نقش مهمی در توجیه عملكرد و شكل ساختمان داشته باشد. تراس‌ها چشم اندازهای جدیدی نسبت به فضاهای بیرون برای ساختمان فراهم می‌آورند.

بالكن‌ها نباید حالت موقت و ناپایداری كه در بیننده تصور به‌راحتی جدا شدن از بدنه ساختمان القا شود را داشته باشند.

لبه بام حد و مرز ساختمان و آسمان است و از نظر بصری بام انتهای نماست. بام پوسته‌ای است كه بر سر ساختمان قرار دارد. بنابراین لبه بام نمی‌‌تواند بدون تفاوت با دیگر قسمت ها در آسمان رها شود.

صورت ظاهر ساختمان و آنچه كه در برابر دید عموم قرار دارد، در واقع پر اهمیت ترین قسمت ساختمان در برابر عابران و سایر افراد غیر استفاده كننده از ساختمان است.

بررسی میدانی طرح ساختمانها با بناهای اطراف از لحاظ كیفیت طرح معماری، نمای ساختمان، تناسب حجم آن با ساختمان‌های اطراف، زیبایی طرح و مصا لح مورد استفاده و… نیز گامی موثر در بالا بردن كیفیت نماهای شهری است

دلایل واهداف اصلی نما سازی در ساختمانها

• زیبا و دلپذیر شدن جلوه ظاهری و بیرونی ساختمان
• كاهش اتلاف انرژی در تمام فصول سال؛ نما در ساختمان نقش یك عایق حرارتی و
• برودتی را ایفا می‌كند.
• نمای ساختمان بعنوان عایق صوتی ایده‌ال و مناسب؛ كاملاً واضح و روشن است كه نمای ساختمان نقش بسیار مهمی‌در كاهش ورود میزان آلودگی های صوتی و صداهای آزاردهنده محیط بیرون به فضای داخلی است.
• كمك به افزایش دوام و پایداری ساختمانها در برابر شرایط نا مساعد جوی و محیطی و در نتیجه افزایش عمر مفید ساختمان.

جدول مشخصات مصالح ساختمانی به کاررفته در نما سازی

---

نمای کامپوزیت آلومینیوم

در یک کامپوزیت به طور کلی الیاف،عضو بار پذیر اصلی سازه هستند در حالیکه ماتریس آنها را در محل وآرایش مطلوب نگاهداشته وبعنوان یک محیط منتقل کننده بار بین الیاف عمل میکند،به علاوه آنهارا از صدمات محیطی دراثر بالارفتن دما ورطوبت حفظ می کند.

مشخصات فنی ورقهاي كامپوزيت آلومينوم

ورق کامپوزیت آلومینیومی از 3 لایه عمده تشکیل می شود که 2 لایه آلومینیوم در دو طرف ورق به ضخامت 5/0 میلیمتر و یک لایه از جنس پلی اتیلن غیر سمی و غیر قابل احتراق به نام PVDF به ضخامت 3 میلیمتر در میان دو ورق آلومینیوم قرار دارد. این لایه نقش عمده ای در انعطاف پذیری وعایق سازی ورق کامپوزیت آلومینیومی در مقابل صدا وحرارت ایجاد می کند . این ورق ها را می توان به اشکال مختلف درنما وداخل ساختمان به کاربرد .

طول ورقهای آلومینوم 1800 تا 3660 میلیمتر و پهنای 1200 تا 1220 میلیمتر و ضخامت 3 الی 6 میلیمتر می باشد . عرض استاندارد : 1220 میلیمتر و عرض ماگزیمم : 1550 میلیمتر طول استاندارد : 2440 میلیمتر و طول ماگزیمم : 6000 میلیمتر ضخامت : از 3 الی 6 میلیمتر رنگ متناسب با سفارش مشتری می باشد .

اندازه نامتعارف بنا به درخواست مشتری قابل تهیه می باشد . هر مترمربع از پانل آلومینوم فقط 3.5 الی 5.5 کیلوگرم وزن دارد که عامل درمسائل زلزله و حمل و نقل می باشد.

مزایای ورق پانل کامپوزیت آلومینوم

• سبکی وزن ورق های کامپوزیت دارای وزن کمی حدود 8-5 کیلوگرم در هر مترمربع می باشند که در مقایسه با دیگر مصالح از قبیل سنگ، شیشه و سیمان دارای پایین ترین وزن ممکن می باشد.( کاهش وزن سازه باعث کاهش ضریب زلزله در محاسبات می باشد)
• خواص آکوستیک- فضای خالی پشت ورق های کامپوزیت باعث ایجاد خاصیت آکوستیک می شود یعنی همان ایجاد ایزولاسیون صوتی و حرارتی بوجود می آید.
• وجود روش های مختلف ساخت و امکان تولید اشکال پیچیده و متنوع -بوسیله ابزار زوایای مختلف با لبه تیز تا 135 درجه را می توان با این ورقها ایجاد کرد در حالیکه برای مصالح رایج دیگر فاقد سیمان، سنگ و شیشه این امر امکان پذیر نمی باشد.
• تنوع رنگ فوق العاده و تقریبا نامحدود.
• زیبایی و درخشندگی نمای ساختمان.
• امکان اجرای نصب سریع و دقیق.
• ثبات فوق العاده و عمر طولانی در مقابل شرایط گوناگون جوی از جمله آتش سوزی
• مقاوم در برابر شوک های حرارتی
• عملکرد غیر یکپارچه در زلزله با توجه به اینکه این ورق ها بصورت ثابت به نمای ساختمان متصل نمی شوند، هنگام وقوع زلزله ورق ها در جای خود حرکت کرده و امکان فرو ریختن آن به حدأقل می رسد.
• امکان آب بندی نما- از ویژگی های نمای کامپوزیت، امکان آب بندی آن می باشد به گونه ای که امکان نفوذ آب به زیر نما وجود نداشته باشد و آب ناشی از باران و برف پس از هدایت به شیارهای تعبیه شده از محل معینی خارج می شوند. همچنین این ورق ها در مقابل خوردگی ناشی از آب و هوا و باران های اسیدی کاملاً مقاوم است و عوامل جوی هیچگونه تأثیری به زیبائی و کیفیت نما نخواهد داشت.
• نگهداری آسان نما از دیگر ویژگی های این ورق ها تمیز ماندن آن است. دلیل این امر نوع رنگ مصرفی است که در اثر جریان هوا الکتریسیته ساکن در ورق ایجاد نمی شود که گرد و غبار معلق در هوا جذب نشده لذا سطح آن تمیز مانده و هرگونه گرد و غبار احتمالی نیز با اولین باران از روی سطح کاملاً شسته می شود.
• مقاوم در برابر لرزشهای ناشی از باد و صداهای ناخواسته آن.
• قابلیت تعویض پانل ها در صورت بروز هرگونه مشکل در یکی از پانل ها به دلایل مختلف، این قابلیت وجود دارد که بتوان بدون خرابی کل نما تنها پانل آسیب دیده را عوض کرده و یک پانل نو جایگزین آن کرد.

 

انواع روش های نصب :

سیستم فیکس آهن :

در این سیستم جهت اجرای کمربندی های اصلی زیر سازی از پروفیل های آهنی با مقطع مشخص و متناسب با ابعاد ساختمان و طرح مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین جهت ساخت شبکه ای از آکس بندی های افقی و عمودی متصل به کمربندی که محل نصب ورق های کامپوزیت و یا نمای شیشه را مشخص می کنند نیز از پروفیل های آهنی مشابه استفاده می گردد.

با توجه به نوع سیستم فیکس آهن کلیه اتصالات آهنی بوسیله جوش انجام می پذیرد و تنها جهت نصب ورق های کامپوزیت بررسی پروفیل ها از نبشی های آلومینیومی استفاده می گردد.

آب بندی در این سیستم توسط چسب سیلیکون و یا نوارهای لاستیکی صورت می پذیرد.

سیستم فیکس آلومینیوم :

در این سیستم جهت جلوگیری از خورندگی بین آهن و آلومینیوم از لاستیک دی الکتریکال استفاده می گردد.

این سیستم دارای قابلیت رگلاژ بیشتری نسبت به سیستم فیکس آهن و همچنین به علت استفاده از آلومینیوم،سازه سبک تر نسبت به فیکس آهن می باشد.

آب بندی در این سیستم مانند سیستم فیکس آهن توسط چسب سیلیکون و یا نوارهای لاستیکی صورت می پذیرد.

مزایای سیستم هنگ :

با توجه به اینکه تمام اجزای زیر سازی و رو سازی از یک جنس(آلومینیوم) می باشند، انقباض و انبساط اجزا در اثر تغییر دما مشابه هم بوده که این امر از دفرمه شدن و خرد شدن جلوگیری می کند.

آب بندی در این سیستم بصورت مکانیکال بوده و نیاز به استفاده از چسب های سیلیکون و یا لاستیک آب بندی نمی باشد ، که با توجه به کوتاه بودن عمر چسب های سیلیکون و لاستیک های آب بندی استفاده نکردن از موارد فوق از نقاط قوت این سیستم به شمار می آید.

قطعات متناسب با وزن خود روی بولتها قرار می گیرند که به علت فرم خاص مونتاژ ورق ها در هنگام زلزله و یا وزش باد های شدید از محل خود خارج نمی گردند و از پایداری بالایی در برابر نیروهای جانبی برخوردار می باشند.

1.لوور

 

مزیت های فریم لس :

• غیر قابل تشخیص بودن فریم های باز شو از خارج ساختمان
• قابلیت نصب از داخل بنا و بدون استفاده از داربست
• امکان بهره گیری از باز شو مخفی در نما
• نصب ساده و تعویض آسان شیشه
• عدم انتقال تنش های سازه اصلی بنا بر شیشه
• -عملکرد مستقل هر یک از فریم ها در برابر زلزله
• امکان استفاده از رنگهای متفاوت در نما
• امکان ایجاد سطوح عایق صوت و حرارت با پروفیل های Thermal Break
• آب بندی و هوا بندی موثر
• سبکی وزن

ویژگی ها:

• عایق حرارتی و بهینه سازی مصرف انرژی و سوخت.
• عایق صوتی و کاهش آلودگی ناشی از آن
• کاهش امکان تشکیل قطرات آب بر روی سطح شیشه
• کنترل شرایط دمای محیط: شیشه های دوجداره در زمستان حرارت بیشتری را در داخل ساختمان نگه داشته و در تابستان نیز ورود گرما را به داخل کاهش می دهند و به میزان قابل توجهی سببافزایش کارائی سیستم تهویه مطبوع میگردند.

در این سیستم بدلیل اینکه سطح مقطع پروفیل آلومینیوم بزرگ می باشد و از مقاومت بالایی برخوردار است احتیاجی به شبکه بندی جهت زیر سازی نما نمی باشد و خود پروفیل بوسیله پلیت که با پیچ های لوبیایی داخل آن قابل رگلاژ می باشدبه ساختمان متصل می شوند.

استفاده از درپوش های ویژه در Facecape و عدم وجود این درپوش ها در Fullframeless از بارز ترین وجوه تمایز این دو سیستم می باشد. در طراحی پروفیل های این سیستم مباحث مربوط به زلزله, باد و محاسبات استاتیکی رعایت شده و مصالح مورد نیاز هر پروژه بنا به اقتضای هر پروژه جداگانه محاسبه و خصوصیات پروفیل کرتین وال مربوطه مشخص می گردد

نمای سنگ :

يكي ازمصالحي كه این روزها به وفور درنماي ساختمانها مشاهده مي شود، استفاده ازسنگ است.

سنگ از مصالحي است كه با توجه به آلودگي هاي شهري، ديرتر از بقيه مصالح كثيف شده و تميز كردن آن هم نسبت به بقيه مصالح ساده تر است. سنگ هاي طبيعي از دوام و زيبائي قابل توجهي برخوردار هستند و همين امر آنها را از سنگ هاي مصنوعي مانند سراميك متمايز مي كند. سنگهاي موجود در نما بايد متراكم و داراي ساخت و بافت يكنواخت بوده، و درجه خلوص آنها حتي المقدور زياد باشد. در سطوح و خطوط مرئي سنگ نبايد لب پريدگيوجود داشته باشد و شكل سنگ بايد طوري باشد كه از شكل ديوار تبعيت كند.

ميزان رنگ پريدگي سنگهاي تزئيني نماي خارجي ساختمان در اثر آفتاب و هوازدگي نيز از اهميت ويژه اي برخوردار است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. در به كاربردن مصالح براي نماي ساختمان، بايد ميزان دوام آن را سنجيد و نبايد با هدف صرفه جوئي در هزينه به استفاده از كالايی بادوام پائين اقدام كرد، زيرا در اين صورت پس از گذشت مدتي، دوباره بايد هزينه اي براي تعويض آن متحمل شد.

نمای سنگ گرانیت :

گرانيت از جمله سنگهائي است كه داراي خواص مفيد و منحصر به فرد است. اين خصائص به دليل طي كردن پروسه خاص و پيچيده در زمان تشكيل اين سنگ ایجاد شده و به همین دلیل گرانيت در مصالح سنگي امروزي مورد توجه بسيار قرار گرفته است.

سنگ گرانيت داراي مقاومت و سختي زيادی است و در رویاروئي با عوامل طبيعي (زلزله، آتش سوزي و …) مقاومت بسیاری دارد.

این سنگ تنوع زیادی در رنگ دارد كه مي توان با توجه به فرم و موقعيت نماي ساختماني، رنگ آن را انتخاب کرد. اين سنگ ها داراي زيبائي چشم نوازي هستند و به كاربردن آنها در نماي ساختمان، باعث ایجاد زیبایی بصری در نما می شود.

اما نكته مهم و قابل توجه درباره گرانیت، اين است كه اين سنگ ها داراي خاصيت راديو اكتيو هستند.

نمای سنگ مرمریت و تراوتن :

سنگ هاي مرمريت نيز بيشتر در فضاي داخلي ساختمانهاي مسكوني استفاده مي شود. يكنواختي در سنگ هاي مرمريت از اهميت بالائي برخوردار است و هرچقدر سنگ ساده تر باشد، قيمت آن بالاتر است. مرمريتي كه براي فضاي داخلي منزل مورد استفاده قرار مي گيرد با سنگ هائي كه براي نماي خارجي استفاده مي شود متفاوت است. سنگ هاي تراورتن به دليل حفره هائي كه در آنها مشاهده مي شود ممكن است يك نوع سنگ كم مقاومت بنظر برسند؛ در حالي كه اينطور نيست و سنگ تراورتن يكي از بادوام

ترين سنگ ها براي نماي داخلي و خارجي ساختمانها محسوب مي‎شود. حداقل عمر سنگهاي آهكي مانند مرمريت و تراورتن، 30 سال است و علاوه براين، با صيقل دادن این نوع سنگها، امكان تغيير و تميز شدن نماي آن پس از چند سال كاركرد

فراهم مي‎شود، در حالي كه انجام اين كار براي سنگ‎هاي مصنوعي مانند كاشي و سراميك امكان پذير نيست.

نكاتی كه در نماسازی ساختمانهای با نمای سنگی، آجری، بتنی، شیشه‌ای و … باید رعایت كرد:

• بند كشی صحیح و اصولی با ملات ریزدانه و پرمایهء مناسب و متراكم برای زیبایی بیشتر و نیز ممانعت ازنفوذ آب و رطوبت بداخل دیوارنما و دیوار زیرین.
• نصب آبچكانها و قرنیزهای شیبدار برای ممانعت ازنفوذ آب و رطوبت بداخل ساختمان تمیز كردن سطح زیرین نما قبل از نما كاری در صورت استفاده از نماهای آجری، برای جلوگیری از جذب آب ملات توسط آجرهای نما، زنجاب كردن آجرها و نیز بكارگیری ملات با نسبت آب و سیمان و ماسه و آهك مناسب با قدرت چسبندگی و مقاومت مناسب. در این نوع نما، چیدن آجرها بصورت كله وراسته برای مشاركت آجرهای نما در باربری سازه و همچنین به منظور پیوستگی آجر نما با آجرهای پشت ِكار لازم است. البته نباید فراموش كرد كه انجام نماهای آجری باید در شرایط محیطی مناسب و با دما و میزان رطوبت استاندارد و بدون یخبندان صورت گیرد.
• ذكر این نكته هم لازم است كه آجر مصرفی در نمای ساختمان با آجرهایی كه در دیوارهای تیغه‌ای یا باربر مصرف می‌شوند متفاوتند. علاوه بر این، این آجرها باید فاقد هرگونه ترك خوردگی، شوره زدگی و آلودگی های شیمیایی باشند و البته بایستی در برابر شرایط نامساعد محیطی از جمله یخبندان های شدید مقاومت بالایی داشته باشند.

گالری نمای ساختمانی