کشیدگی ردیف و محتوا

خاستگاه معماری مدرن شهر فلورانس در شمال ایتالیا در حدود 400 سال پیش می باشد.

شامل 4 فصل می باشد:

  • مدرنیته
  • مدرن اولیه
  • مدرن متعالی
  • مدرن متاخر
معماری مدرن
گالیله

آغاز عصر رنسانس در قرن 15 میلادی در شمال ایتالیا در واقع در سال 1453 (تاریخ سقوط قسطنطنیه)، مرکز حکومت روم شرقی یا بیزانس تو سط سلطان محمد فاتح پادشاه مقتدر عثمانی، می باشد که تا سال 1530 در ایتالیا ادامه پیدا کرد. رنسانس که در اصل یک واژه ایتالیایی (RINASCIMENTO) می باشد که به معنای زندگی دوباره و تجدید حیات اصول و نمادهای روم باستان است. از نظر اندیشمندان عصر رنسانس، جهان به گونه ای که هست باید نظاره و مشاهده شود. واقع گرایی در نقاشی و مجسمه سازی در این زمان آغاز شد. مازاچو (1428-1401) نقاش فلورانس در نیمه اول قرن 15 پرسپکتیو را در نقاشی ابداع کرد. لئوناردو داوینچی (1519- 1452) هنرمند و نابغه ی عصر رنسانس، اولین کسی است که کالبد شناسی را مطرح کرد.

رفتار و انگیزه های پاپ های قرون وسطا تماما ً جنبه ی روحانی و ربانی نداشت بلکه در مواردی، امور دنیوی همچون کسب قدرت بیشتر، سرزمین های وسیع تر و اموال فزون تر را نیز شامل می شد.

گالیله نو گالیله (1642- 1564) استاد دانشگاه پادوا و پیزا، با استفاده از عدسی های شیشه ای که در زمان او تکمیل شده بود، دوربینی ساخت و با آن به سیر و سیاحت در دنیای ناشناخته ی  آسمان ها پرداخت. وی مشاهده نمود که کرات آسمانی بر خلاف اعتقادات قرون وسطا، اجرامی کانل و بی نقص نیستند. بر روی  کره ی ماه پستی و بلندی هایی وجود دارد. روی کره ی خورشید لکه هایی وجود دارد که در حال تغییر و تحول می باشند. سیاره ی زهره مانند ماه در اوقات مختلف سال از حالت کره ی کامل در می آید. سیاره ی مشتری دارای 4 سیاره ی کوچک یا قمر است که به دور آن می چرخند و زحل دارای یک کمربند نورانی به دور خود است.

اسحاق نیوتن

پس از این مشاهدات، دیگر مسائل مطرح شده توسط کپرنیک و کپلر حالت فرضیه نداشت و انسان توانسته بود به کمک صنعت و ذهن جستجوگر خود به این مقولات جنبه ی عینی ببخشند. اگرچه کلیسا با وی به مخالفت جدی پرداخت و وی مجبور شد در دادگاه تفتیش عقاید حضور یابد ولی گالیله همچنان معتقد بود که زمین به دور خورشید می گردد. گالیله در مورد سقوط اجسام نیز تحقیق نمود و با یک فرمول ساده ی ریاضی نشان داد که فاصله ای که یک جسم هنگام سقوط طی می کند با جذر زمان سقوط آن رابطه ی مستقیم دارد. همچنین گالیله مشاهده نمود مسیر یک گلوله هنگامی که از یک توپ خارج می شود به صورت یک منحنی منظم یا یک سهمی است. در نتیجه این تحقیقات و مشاهدات گالیله اعلام کرد که « خداوند اصول این جهان را با قوانین ریاضی نگاشته است.»

اسحاق نیوتن (1727- 1642) ریاضیدان و فیزیکدان شهیر انگلیسی، آخرین ضربه را به باور های قرون وسطا در مورد اجرام سماوی و جهان لاهوت وارد نمود. نیوتن در سال 1687 میلادی در کتابی که به زبان لاتین منتشر نمود به نام “اصول ریاضی فلسفه طبیعی” اعلام کرد که نیرویی که یک سیب را از روی درخت در روی کره ی خاکی به زمین می اندازد همان نیرویی است که در آسمان ها اجرام را به حالت گردش به دور یکدیگر نگاه می دارد، وی این نیرو را جاذبه نام گذارد.

 

 

در فرانسه پایه گذار فلسفه مدرن، رنه دکارت (1650- 1596) بود. دکارت با بیان جمله معروف خود – من می اندیشم پس هستم – کل فلسفه و جهان بینی دنیای سنت را زیر سوال برد. از دیگر دستاوردهای مهم دکارت، ابداع محور مختصات و ریاضی نمودن جهان بود.

شاخص ترین شخصیت عصر روشنگری، فرانسیس ولتر (1778- 1694) شاعر، نمایشنامه  نویس، تاریخدان، طنز نویس و فیلسوف فرانسوی بود.

چهره ی بارز دیگر این عصر منتسکیر (1755- 1689) حقوق دان، نویسنده و فیلسوف فرانسوی بود. وی پایه گذار علوم اجتماعی نیز محسوب می شود.


قصر بلورین

اولین ساختمان های مدرن

  • پل رودخانه ی سورن (1779- 1775) در انگلستان، یکی از اولین نمونه  پل هایی است که به مصالح مدرن یعنی تیر چدنی احداث شد.
  • اسکلت فلزی به عنوان سازه ساختمان برای اولین بار در یک کارخانه ریسندگی در شرازپری در انگلستان (97- 1996) مورد استفاده قرار گرفت. متعاقب آن یک کارخانه ریسندگی در هفت طبقه بندی پهن در سال های (1801- 1799) در سالفورد انگلستان احداث گردید.
  • ساختمان عظیم قصر بلورین (کریستال پالاس) توسط جوزف پاکتن برای نمایشگاه بین المللی در هاید پارک شهر لندن در سال 1851 میلادی ساخته شد. این اولین اثر معماری با مصالح کاملا مدرن، یعنی آهن و شیشه، بود.
برج ایفل در پاریس

برج ایفل در پاریس توسط مهندس گوستاو ایفل (مهندس راه و ساختمان) طراحی و اجرا شد. این برج تماماٌ فولادی با 330 متر ارتفاع در سال 1889 مورد بهره برداری قرار گرفت.


نمودار اعضای خانواده ی معماری مدرن
نمودار اعضای خانواده ی معماری مدرن

معماری مدرن اولیه (EARLY NODERN ARCHITECTURE)

 

مکتب شیکاگو

ویلیام لی برون جنی (مهندس سازه) دفتر مهندسی و معماری  خود را در سال 1868 در شیکاگو تاسیس کرد  و ساختمان بیمه را بین سال های 5- 1883 در شیکاگو ساخت که اولین ساختمان با سازه ی فولادی و دیوارهای پرده ای غیر باربر (CURTAIN WALL) بود.

شرکت آدلر و سالیوان شرکت مهم در مکتب شیکاگو محسوب می شد. لویی سالیوان معروف ترین معمار این سبک، یکی از مدیران این شرکت بود. وی برای اولین بار شعار فرم تابع عملکرد FORM FOLLOWS FUNCTION)) را که از شعارهای محوری معماری مدرن است، مطرح کرد.

 

از معماران دیگر این سبک (1826- 1743)- سومین رئیس جمهور آمریکا همینطور هنری هابسون ریچاردسون فارغ التحصیل دانشگاه هاروارد در بوستون و هنرهای زیبا در پاریس (اولین معمار معروف آمریکایی با شهرت جهانی).

فرانک لوید رایت

نفر بعدی فرانک لوید رایت که تحصیلات دانشگاهی نداشت ولی تجارب خود را در دفتر آدلر و سولیوان به مدت 5 سال ( 93- 1888) کسب کرد. ایشان معروف ترین معمار آمریکایی تا این زمان می باشد. عمر مکتب شیکاگو از 2 دهه فراتر نرفت.

نهضت هنر نو (ART NOUV EAU)

برای اولین بار بینش جدیدی در معماری اروپا پایه ریزی شد که به جای الهام از گذشته توجه به آینده و تکنولوژی و ابداعات جدید داشت. معماران این سبک از مصالح مدرن مانند چدن، آهن، فولاد و بتن استفاده می کردند، ولی ظاهر کلی و جزئیات ساختمان را با تزئینات فرم های طبیعی و گیاهی شکل می دادند.

این سبک در انگلستان به نام سبک مدرن، در فرانسه به نام هنر نو و یا سبک گیومارد، در آلمان به نام سبک جوان و در ایتالیا به نام سبک آزاد، در اسپانیا مدرنیسم و در اتریش سبک جدایی به دلیل جدایی معماران این سبک از معماران تاریخ گرا در اتریش خوانده می شد.

ویکتور اُرتا اولین معمار معروف این سبک در بلژیک بود.هکتور گیومارد معمار نامی این سبک در فرانسه و چارلز رنه مکنتاش در انگلستان و در اتریش طلایه دار این سبک اتو واگنر بود و خلاق ترین معمار این سبک، آنتونی گادی اسپانیایی بود.

گادی معتقد بود در طبیعت هیچ خط مستقیمی وجود ندارد و تقریبا در کلیه ی کارهای مختلف و متنوع او هیچ گاه خط مستقیم چه در طرح کلی و چه در جزئیات آن دیده نمی شود. از کارهای گادی طرح و اجرای پارک گوئل در بارسلون- کلیسای ساگرادا فامیلیا در بارسلون اسپانیا ( با استفاده از قوس های سهمی و ستون های کج )


در ایران بهترین نمونه طرح های هنر نو را می توان در ساختمان های طراحی شده توسط وارطان آوانسیان معمار ارمنی تبار در دوره ی پهلوی اول و دوم در تهران مشاهده نمود. ساختمان کرایسلر در نیویورک توسط ویلیام ون الن طراحی شد و شاخص ترین ساختمان این سبک چوب می شود با ارتفاع 319 متر بلندترین ساختمان در جهان تا قبل از احداث برج امپایراستیت بود


جنبش فوتوریسم

جنبش فوتوریسم

بنیانگذار این سبک، نویسنده و نقاش ایتالیایی، جنبش فوتوریسم، تحصیل کرده ی دانشگاه سوربن فرانسه بود. بعد از پیوستن یک معمار جوان و تازه فارغ التحصیل به نام آنتونیوسانت الیا و انتشار منشور معماری فوتوریست در سال 1914 توسط وی، سبک فوتوریسم رسما وارد حوزه ی معماری شد. شروع جنگ جهانی اول، آغازی بود بر پایان جنبش فوتوریسم در سال 1915 ایتالیا وارد جنگ شد و بسیاری از پیروان فوتوریسم با توجه به افکار ملی گرایانه ی خود و به طرفداری از افکار انقلابی فاشیست ها راهی جبهه های جنگ شدند. سانت الیا هم در جنگ شرکت و در سال 1916 در خط مقدم جبهه کشته شد. عمر جنبش فوتوریسم نسبتا کوتاه بود و هیچ ساختمان مهمی به این سبک ساخته نشد. در پایان باید عنوان کرد که هنرمندان جنبش فوتوریسسم زبان هنری عصر مدرن را به صورتی شفاف و عریان تبیین کردند و چهره ی جهان مدرن در قرن بیستم را بسیار پیش از سایرین در تصاویر خود نشان دادند.

فصل سوم- معماری مدرن متعالی (1939-1918)

معماری متعالی و یا به عبارتی اوج معماری مدرن در بین دو جنگ جهانی اول و دوم، معماران بزرگ این دوره عبارتند از:

  • والتر گروپیوس
  • میس ونده رو
  • لوکوربوزیه

باهاس

باهاس مهمترین مدرسه ی هنری در دهه ی 1920 و اولین مدرسه ی معماری مدرن بود. اساتید این مدرسه در همه ی زمینه های هنری از قبیل نقاشی، صنایع دستی، تولیدات صنعتی و بالاخص معماری توجه خود را به آینده و راه رسیدن به آن را به کارگیری و الهام گرفتن از تکنولوژی مدرن می دانستند.

کوربوزیه

کوربوزیه که اسم اصلی وی شارل ادوارد ژانره است در دفتر دو تن از معروف ترین معماران آن دوره در اروپا یعنی آگوست پره و پیتر بهرنز به مدت چند سال کار کرد، وی سپس به بالکان، آسیای صغیر، یونان و رم سفر کرد، دو کتاب بسیار مهم کوربوزیه به سوی یک معماری نوین در سال 1923 و کتاب دوم شهر آینده در سال 1924 در پاریس انتشار یافت.

بر اساس کتاب دوم کوربوزیه 2 شهر مهم در دهه ی پنجاه میلادی طراحی و اجرا شد، یکی شهر چندیگار در هند که توسط خود کوربوزیه طراحی گردید

 


و دیگری برازیلیا توسط لوچوکوستاو اسکار نیمایر به عنوان پایتخت جدید کشور برزیل طراحی گردید.

کلیسای جامع برازیلیا
کلیسای جامع برازیلیا

ساختمان طراحی شده توسط نورمن فاستر، معمار سبک های- تک به نام برج هزاره توکیو (1989) در ساحل شهر توکیو را می توان نمونه ی کاملی از برج های چند منظوره ی کوربوزیه تلقی کرد.


معماری ارگانیک

لویی سالیوان و فرانک فرنس
لویی سالیوان

بینش معماری ارگانیک ریشه در فلسفه ی رمانتیک دارد. رمانتیسم یک جنبش فلسفی، هنری و ادبی در اواخر قرن هجده و نوزده میلادی در شمال غربی اروپا بود که به سایر نقاط اروپا و آمریکا سرایت کرد.

معماری ارگانیک در آمریکا در قرن نوزدهم توسط فرانک فرنس و لویی سالیوان شکل گرفت.

اوج شکوفایی این نظریه را می توان در نیمه ی اول قرن بیستم در نوشتارها و در طرح های فرانک لویدرایت مشاهده کرد.

فرانک فرنس که استاد سالیوان محسوب می شد و سالیوان برای مدتی در دفتر او کار کرد بیشتر تحت تاثیر سبک نئوگوتیک بود.

Frank-Furness-02

فرانک فرنس

سالیوان از پایه گذاران سبک مکتب شیکاگو و معماری مدرن بود و نیز اعتقاد بسیار زیاد به فرم های طبیعی و سبک ارگانیک داشت. او برای اولین بار اصطلاح فرم تابع عملکرد را بیان نمود.

اگرچه معماران مدرن نیمه ی اول قرن مانند گروپیوس نیز فرم تابع عملکرد را شعار اصلی خود می دانستند ولی آنها فرم را تابع تکنولوژی و عملکرد ماشین می دانستند.

سالیوان در مورد مصالح می گوید: سنگ و ملات در ساختمان ارگانیک زنده می شود. موضوعی که فرانک لوید رایت شاگرد وی بهتر از هر معمار معاصر دیگری آن را در ساختمان هایش نشان داده است.

فرانک لوید رایت

به تحقیق یکی از مهم ترین و خلاق ترین معماران و نظریه پردازان قرن بیستم می باشد. این معمار در طی نود سال عمر پربار خود (1959-1869) بیش از 60 سال فعالیت مستمر داشته و حدود 560 ساختمان اجرا نموده است.

رایت در 20 مه 1953 در تلیسین معماری ارگانیک را در نه عبارت تعریف کرد

در ایران هم می توان در کارهای مهندس هوشنگ سیحون (دفتر کار سیحون، مقابر بوعلی سینا و نادر شاه) مهندس پاسبان حضرت (پارک جمشیدیه) مهندس مهرداد ایروانیان نمونه هایی از اصول طراحی معماری ارگانیک را مشاهده کرد.

پارک جمشیدیه مهندس پاسبان حضرت
پارک جمشیدیه مهندس پاسبان حضرت

فصل چهارم- معماری مدرن متاخر (1972-1945)

در این دوره بسیاری از معماران بزرگ معماری اولیه و متعالی همچون رایت، کوربوزیه، گروپیوس و میس زنده بودند و نقش بسزایی در شکل گیری معماری آوانگارد داشتند.

رایت همچنان به عنوان معروف ترین و مهم ترین معمار آمریکایی شناخته می شد و تنها معماری است  که د هر سه دوره ی معماری مدرن ساختمان هایی با شهرت جهانی ساخته است.

آخرین شاهکار وی موزه ی گوگنهایم در نیویورک (59-1943) را طراحی نمود.

آخرین شاهکار کوربوزیه استاد و نظریه پرداز اصلی معماری مدرن مرکز هنری کارپنتر (64- 1961) در دانشگاه هاروارد می باشد.

معمار بزرگ دیگر این زمان یورن اتسن از دانمارک طراح ساختمان اپرای سیدنی (73- 1956)

در ایران شهرک اکباتان در شمال فرودگاه مهرآباد تهران مثال بسیار خوبی از شهرسازی مدرن بر اساس عقاید کوربوزیه است. کار اجرای این شهرک از دهه پنجاه شمسی در غرب تهران آغاز شد. در شهرک اکباتان یک سری آپارتمان های بلند مرتبه مکعب شکل که همه مشابه یکدیگر هستند با بتن مسلح و به صورت پیش ساخته اجرا شده و مسکن حدود یک صد هزار نفر است. هیچ گونه آثاری از تاریخ گرایی و یا توجه به خصوصیات فرهنگی، بومی و اقلیمی در طراحی این شهرک دیده نمی شود.

میس ونده رو دیگر معمار صاحب نام مدرن تا پایان عمر خود در سال 1969 بسیار فعال بود. میس را شاید بتوان تنها معمار مدرن محسوب کرد که ساختمان های مکعب شکل ساخته شده از شیشه و فولاد را همچنان به زیبایی تا پایان عمر خود طراحی کرد.

ساختمان سیگرم (1959- 1956)

از جمله کامل ترین نوع مکعب ها، ساختمان سیگرم (1959- 1956) را می توان عنوان کرد که جزو آخرین کارهای وی است. یک ساختمان مرتفع و بسیار زیبا که تنها با شیشه و فولاد داده شده، همانند اکثر قریب به اتفاق ساختمان های میس، در این بنا هیچ گونه خط مورب و یا منحنی وجود ندارد و در طراحی تنها از خطوط عمودی و افقی و زوایای 90 درجه استفاده شده است و باز همچون دیگر ساختمان های میس مصالح مدرن مانند شیشه، فولاد و سنگ پلاک در نهایت دقت از نظر اجرا و زیبایی مورد استفاده قرار گرفته است.

دیگر چهره بارز این دوره لویی کان معمار استونی تبار آمریکایی است. کان بین سال های 51- 1950 به روم سفر کرد و تحت تاثیر معماری عظیم و ساده روم قرار گرفت. کان معتقد به تقسیم بندی فضاهای ساختمان به فضاهای سرویس دهنده و فضاهای سرویس شونده و جدا کردن این فضاها از یکدیگر بود.

از کارهای وی:

  • ساختمان مجلس ملی بنگلادش در داکا (1962)
  • ساختمان تحقیقات پزشکی
  • در دانشگاه پنسیلوانیا (65- 1957) 
  • موسسه علوم اداری در احمدآباد هند ( 1963) 
  • موزه هنری کیمبل (1972- 1966) در شهر فورت ورت در ایالت تگزاس آمریکا.

معماری مدرن نقطه عطفی در تاریخ معماری غرب و یا به عبارت دیگر در تاریخ معماری جهان بود. زیرا برای اولین بار نگرش از سنت تاریخ و گذشته به عنوان منبع الهام معماری تغییر جهت داد و آینده و پیشرفت به عنوان موضوع و هدف اصلی معماری مطرح شد. آنها در ذهن خود آینده ای را تجسم کرده بودند که تا به امروز در حال شکل گیری و گسترش است.

وال پست چیست؟ساخت و ساز

وال پست چیست؟

تحریریه هنر زمانتحریریه هنر زمان۲۵ دی , ۱۴۰۱

7 Comments

ارسال پاسخ

مشاوره رایگان